CANTIGA DE AMIGO ANALIZADA

MARTÍN CODAX [B 1283 / V 889 / PV 6]

Eno sagrado, en Vigo,
bailava corpo velido:
amor hei!

En Vigo, no sagrado,
bailava corpo delgado:
amor hei!

Bailava corpo velido,
que nunca houver'amigo:
amor hei!

Bailava corpo delgado,
que nunca houver'amado:
amor hei!

Que nunca houver'amigo,
ergas no sagrad', en Vigo:
amor hei!



Que nunca houver'amado,
ergas en Vigo, no sagrado:
amor hei!

ESTAMOS ANTE UNHA CANTIGA DE TIPO PROFANO PORQUE É UNHA CANTIGA DE AMIGO CON TEMA AMOROSO. O SEU XÉNERO É DE AMIGO PORQUE FALA UNHA MULLER NAMORADA, FALA DO SEU AMADO AMIGO E INCITA AO BAILE POLO QUE O SEU SUBXÉNERO É BAILADA.
ESTÁ FORMADA DE SEIS COBRAS ALTERNAS, RIMAS ASONANTE E MESTURADA CON PALAVRAS HEPTASÍLABAS E TRISÍLABAS NO REFRÁN. O ESQUEMA MÉTRICO 7a'7a'3B   7c' 7c '3B  7a' 7a '3B      7c' 7c' 3B

O TEMA DA CANTIGA É   A LEDICIA QUE SENTE A MULLER NAMORADA PORQUE VAI TER UN ENCONTRO AMOROSO CO SEU AMIGO EN VIGO, POR ISO BAILA. É MONOLOGADA PORQUE A RAPAZA FALA CONSIGO MESMA, DESCRIBE O LEDA QUE ESTÁ POLO QUE VAI SUCEDER.
TEN LEIXAPRÉN EN TODO O POEMA(PARALELISMO PERFECTO) E ADEMAIS MOITOS PARALELISMOS DE VARIOS TIPOS;
1ª/4ª PALAVRA PARALELISMO  SEMÁNTICO, 2ª/5ª ESTRUTURAL, 7ª/10ª ESTRUTURAL
8ª/11ª SEMÁNTICO E ESTRUTURAL, 13ª/16ª SEMÁNTICO ESTRUTURAL E 14ª/17ª SEMÁNTICO.
ADEMAIS TEN REFRÁN(AMOR HEI!) NO QUE PRESENTA PARALELISMO SEMÁNTICO E ESTRUTURAL.

COMO COMENTAR UNHA CANTIGA MEDIEVAL. APUNTAMENTOS

COMO ANALIZAR UNHA CANTIGA

A FORMA

1) Cobras = estrofas // palavras = versos (octosílabo ou decasílabo) .Cóntase ata a última sílaba acentuada(se  palabra é grave contaría só ata a penúltima sílaba) e regularízase, é dicir,  danse varias medidas cóllese a que máis teñas.

2) Poden ser de: a)Mestría (máis perfectas) / b)refrán (repítese o último verso ou os dous últimos en todas as cobras)

3) Rimas: MASCULINA(aguda) / FEMIA (grave, pónselle un apóstrofo) , ademais será consoante e asonante.(Palavra perduda = verso libre) Se algunhas son femias e outra masculinas teremos MESTURADA

4) Tipos de cobras:

• UNISONANTES: único esquema rítmico aaaa    aaaa    aaaa    aaaa
  

• DOBRAS: esquema varía cada dúas estrofas aaaa aaaa bbbb bbbb
  

• SINGULARES: diferente esquema cada estrofa, todas diferentes.aaaa bbbb cccc dddd

• ALTERNAS: unha si unha non ,teñen a mesma rima.aaaa bbbb aaaa bbbb
  

O REFRÁN NON SE TERÁ EN CONTA PARA CLASIFICAR AS COBRAS, VAI POR LIBRE.PONSE LETRA MAIÚSCULA NESTE XA QUE NA IDADE MEDIA NON HAI ARTE MAIOR OU MENOR. AS MAÍÚsCULAS ÚSANSE SÓ NO REFRÁN.

RECURSOS

Xeralmente nas CANTIGAS DE AMIGO temos:

A)PARALELISMO: repetición da mesma idea en dúas COBRAS seguidas nas que só mudan as palabras finais de cada PALAVRA ou a orde delas, co que varía a rima.

Paralelismo literal: repetición de palabras

Paralelismo estrutural: repetición de estruturas sintácticas ou rítmicas

Paralelismo semántico: repetición de significados.

O paralelismo nas cantigas de amigo pode ser de dous tipos: perfecto e imperfecto. O paralelismo imperfecto prodúcese entre pares de estrofas, cando a segunda repite con modificacións mínimas o contido da primeira. O paralelismo perfecto dáse cando esa repetición vai acompañada polo recurso do leixaprén.

B)LEIXAPRÉN: ("deixa-colle") reiteración dos segundos versos dun par de estrofas como primeiros versos do par seguinte, o que acentúa o paralelismo entre as estrofas que o teñen. O segundo verso da primeira estrofa é o primeiro verso da terceira, o segundo verso da segunda estrofa é o primeiro da cuarta e así sucesivamente.

C)REFRÁN: verso ou versos repetidos ao final de cada cobra. Ponse sempre en MAIÚSCULAS, como se fose arte maior.

Os poetas máis destacados que compuxeron cantigas de amigo foron Meendinho, Pero Meogo, Martín Codax, Johán Zorro, Johán de Cangas, Johán Airas e Don Dinís de Portugal
.CANTIGAS DE AMIGO- SUBXÉNEROS
Existe unha clasificación tradicional que vén distínguir aínda varios subxéneros:

• Barcarolas ou mariñas: Sitúanse en presenza do mar, que adquire certa personalización ao dirixirse a el a amiga como confidente seu.
  

• Cantigas da romaría: A amiga está nun santuario, ermida ou capela, lugar de reunión que sirve de pretexto para o encontro dos namorados. Este contexto é exclusivo da literatura galego-portuguesa.
  

• Bailadas: Composicións alegres e festivas nas que se realiza unha invitación á danza.
  

• Albas ou alboradas: Faise referencia ao amañecer; nas "albas" provenzais os amantes separábanse após teren pernoitado xuntos.
  

Xeralmente nas CANTIGAS DE AMOR temos:

a)Fiinda: versos de finalización despois da última cobra.

b)Dobre: repetición dunha palabra en lugares simétricos da cobra(O dobre e o mozdobre son dous recursos abondosamente utilizados neste tipo de cantigas). O dobre consiste na repetición dunha palabra en dous lugares simétricos dunha estrofa:

Pero non devía a perder

ome, que ja o sen non ha,

de con sandece ren dizer;

e con sandece digu’eu ja:os olhos verdes que eu vi

me fazen ora andar assí.

(Johán García de Guilhade)

Cando a palabra vai ao final do verso chámaselle palabra- rima.

c)Mordobre: repetición do mesmo lexema con diferentes morfemas con variación das terminacións (habitualmente, formais verbais). Cando ocupa a posición de rima recibe o nome de rima-derivada:

Se eu podesse desamar

a quen me sempre desamou,

e podess’algún mal buscar

a quen me sempre mal buscou!

Assí me vingaría eu,

se eu podesse coita dar,

a quen me sempre coita deu.

(Pero da Ponte)

D) Tópicos:nas cantigas de amor segundo o que nelas se fale aparecen varios tópicos que son como temas que o poeta toca na súa cantiga.Son actitudes que el vai ter respecto da súa senhor.

1. Mesura: non dicir o nome da súa amada e usar a palabra senhor pois as súas composicións van adicadas a mulleres casadas.
2. Coita de amor: aparece cando na cantiga o poeta sofre por un amor non correspondido. Pode chegar á morte por amor.
3. Fin´amors: el amósase coma un vasalo ante a sua amada,pois ela é un ser superior.
4. Joi de amor: a felicidade por ser o amor correspondido.

Xeralmente nas CANTIGAS DE ESCARNIO E MALDIZER temos:

Clasifícanse en subxéneros dependendo do eixe temático que nelas se desenvolva:

1) Cantigas dirixidas contra outros poetas:Neste grupo entran todas aquelas cantigas en que trobadores, segreis e xograres atácanse uns aos outros entodos os planos da vida pública ou privada.

2) Cantigas contra as soldadeiras:

As soldadeiras son bailarinas ou cantareiras que acompañaban á corte en tódolos seus desprazamentos.

Tódalas súas virtudes, os seus vicios e, sobre todo, a súa bellice, será obxeto de escarnio. Amáis coñecida é

María Balteira ou María Pérez.

3) Parodias da cantiga de amor, de amigo e da poesía heroica:

Neste grupo os trobadores búrlanse de sí mesmos, fan escarnio da coita, da sanha da senhor e da morte de amor.

É magnífico o ciclo adicado a Roi Queimado, pedindo xa que morra dunha vez.

4) Sátira das clases sociais:

Por el pasan tódolos grupos sociais (alfaiates, médicos, avogados, ... −−non aparecen

labregos nin grupos non burgueses−−) e sobre todo os grupos eclesiásticos e a aristocracia.por cardenais, bispos, abades, ...son escanecidos polos seus

Dentro da nobreza, os máis vilipendiados serán os infanzóns, que é o estrato máis baixo da aristocracia, (o queserán logo fidalgos)

5) Sátiras político−guerreiras:

Xira en torno a dous temas:

a) a covardía dos nobres portugueses que entregaron os castelos a Afonso de Bologna

b) a covardía dos que abandonaron a Afonso X no campo de batalla na guerra contra Granada

6) Sátiras morais:

Son un grupo reducido no que o trobador expresa a súa amargura a a súa disconformidade co mundo. 

texto portugués 4º ESO

O ALMOÇO DE DOMINGO Dona Santa fez arroz, macarrão e frango para o grande almoço de domingo em sua casa, finalmente todos juntos, ela estava contente. O que ela não sabia, é que sua filha usou a panela de arroz para cozinhar pimenta e o gosto da pimenta ficou na panela. O arroz ficou horrível, saiu todo mundo correndo da mesa. O primo Tião achou uma garrafa de barro e bebeu de um gole só, mas não era água, era chimarrão. Ele ficou todo emburrado e saiu pelo bairro, tentando arrumar alguma coisa que acabasse com a queimação. Foi até o bar da Sara e contou a confusão. Sara pegou rápido um litro de água que Tião bebeu de uma só vez. Depois que passou o sufoco, olhou para o relógio e lembrou da reunião familiar. Resolveu voltar lá, mas antes comprou uma panela nova. Quando chegou, já não tinha mais confusão. Todo mundo estava comendo sobremesa, só não sobrou para o Tião.

a) Qual era o objetivo principal do almoço? b) De acordo com o texto, todos saíram da mesa por qual motivo? c) O que fez com que o arroz ficasse horrível? d) O que realmente conseguiu resolver o problema do Tião? e) Que outro título você daria ao texto?

MANUEL MARÍA "O ARCO DA VELLA"

MANUEL

CANCIÓNS LETRAS GALEGAS 2015

http://galego3cv.blogspot.com.es/

ACTIVIDADES GRAMÁTICA: verbos, masc, fem...

https://db.tt/LUjWbTse

TEXTO 2 BLANCO AMOR. LITE 4º ESO

TEXTO BLANCO AMOR. A ESMORGA.

PERANTE O XUÍZ.

¿Como, señor? Non me aparto do conto nin un instante… Estou a decir as cousas polo seu comenzo, que unhas viñeron das outras e si unhas non houberan pasado as outras tampouco.

—

— ¡Que han ser disculpas! Eu non teño ren de que me disculpar que eu nada fixen, pois a ollar as cousas que pasan diante dun non é culpa dun, por máis que llas apoñan ou que llas queiran apoñer.

—

— ¿Feitos? Feitos sonlle todos, tanto os que pasan fóra dun coma os que pasan dentro dun. O que pasou, pasou. E arestora xa ren queda do que pasou fóra dun, senón dentro dun. Agora todo está dentro de min, e si non me peta de me baleirar do que teño dentro, pois o que pasou queda coma se non tivera pasado.

—

— ¡Deus lle me libre! Téñolle todo o respeto que vostede merez. Pro tamén teño que decir as cousas como sei decilas e non podo decilas de outro xeito, por máis voltas que lle dea. A máis deso, os feitos, coma vostede me enseña, por máis que faga non me veñen á mamoria uns detrás dos outros, todos en fía, senón todos xuntos e mesturados, coma si o tempo se mesturase tamén e todas as horas se tivesen mesturado sen se querere asoparar unhas das outras. Ó que foi de día, se me poño a matinar, aínda podo conquerirlle certa disposición. Pro o que pasou á noite… A noite está ateigada de cousas, todas tan xuntas que mesmo me somella que non pudo habere tempo pra tanto, coma si foran moitas noites xuntas, unhas a cabo de outras, ou unha noite moi longa, sen día no entremeio; ou coma cousas desaxeitadas, sen antes nen dempois, que nin eu mesmo me entendo… A máis diso, tiven moitas vegadas o «pensamento», que me veu moi seguido, e daquela é coma si me ceibasen do tempo e de todo, coma si estivese e non estivese…

Conque indo ó caso, a tía Esquilacha, como cheirou que había cartos, fíxonos unha boa tortilla de patacas, chourizos e cebola, e tamén uns pementos fritos, que comimos na cociña, ó pé do lume, onde os arrieiros estaban a asar castañas novas que traguían nunha saqueta.

—

— ¡Craro, señor! Eso eu non llo perguntaría a ningún cristiao destas terras… ¿Como iamos a comer a secas? Bebéronse uns netos…

—

—Non sei, señor, porque o Bocas pagou todo, pro serían dous ou tres xerros de dous netos cada seu, que non é moito que digamos pra tres homes mozos desta terra. Como era viño novo e con boa agulla, íase coma si fora graciosa, coase sen se sentire… O malo foi que o Milhomes, que disque tiña catarro, empeñouse en pedir un cuartillo de augardente… e algo lle axudamos.

TEXTO 1 DE BLANCO AMOR. A ESMORGA.

 A ESMORGA .EDUARDO BLANCO AMOR.
A LIORTA NO MESÓN DO ROXO.

 Non señor, non; cando se armou a zarrazina no mesón do Roxo, nós xa sairamos. Quedámonos por alí cerca sen nos deixare vere , pra albiscar o que pasaba.

—

— Si, señor; vimos que sacaban ó Zamorano, ferido, que se lle vía a cara sangoentada. Dempois saíron outros, todos embrullados nunha grande liorta de paus e navallazos.

—

— Non señor, non; dígollo outra vegada… Bastante temos co noso sen que teñamos que carregar con cousas que non fixemos… Perdimos os cartos nunha partida de sete e media que tiñan armada uns xamoeiros masidaos, que son xente moi caloteira e andan a la santa buena polos feirales, con baraxas amaestradas. Díxenllo ó Bocas pro non me fixo caso…

—

— ¿Que ei de saber o nome? Digo esto porque mo dixeron uns do Ribeiriño que atopei aló.

—

— Non, señor; tampouco sei como se chaman… Sei que son do Ribeiriño porque os teño ollado aló, na taberna do Sancristán.

—

— …pois voltamos pra a cibdade. Subimos pola carreteira de Trives e metímonos pola Travesía sen atopar a ninguén… O Bocas seguía coa súa teima, e agora estaba aínda máis acirrado nela porque quedaramos sen cartos.

—

— Coido que non, agora que xurar non o podería xurar. ¡Quen sabe o que pasa nos adentros de cada un! A teima somellaba sere, de comenzo, pra vere de novo á belida señora. Cecais dimpoixa a ocasión…

—

— Señor, prégolle que me non faga decire o que non dixen… Dixen que se tiña quedado sen cartos e ren máis, e que quizabes por eso voltara á teima de irmos de novo á casa dos Andrada. Ó mellor si sairamos da timba con cartos dabondo, daríalle a vértola por facer outras cousas, digo eu… que eu non estaba dentro dil pra sabelo…

SOLUCIÓN FIGURAS LITERARIAS (Gal 2º ESO)

SOLUCIÓNS FIGURAS(poemiñas 2º ESO)

1) FIGURAS: personificación, paralelismo, onomatopea 
2) FIGURAS: metoninia, paralelismo,aliteración
3) FIGURAS: metonimia, personificación, epífora
4) FIGURAS:anáfora, similicadencia,hipérbato
5) FIGURAS:hipérbole, aliteración 

6) FIGURAS:metonimia, similicadencia,

7)FIGURAS:hipérbato,paralelismo, hipérbole.

8)FIGURAS:metáforas

9) FIGURAS:metonimia
10) FIGURAS:paralelismo, metonimia
11) FIGURAS:polisíndeto, paralelismo, metáfora
12) FIGURAS:paralelismo, metáfora
13) FIGURAS:metáfora, sinestesia
14) FIGURAS:hipérbole, hipérbato
15) FIGURAS:similicadencia, paralelismo, asídeto, metáfora.
16) FIGURAS:similicadencia, metonimia
17) FIGURAS:metonimia, similicadencia
18) FIGURAS:onomatopeas, similicadencia
9) FIGURAS:metáfora, paralelismo, personificación,hipérbole
hipérbato, metáfora,hipérbole.

Texto narrativo 3º ESO

Ejemplo de texto narrativo corto

 La sordica, de Emilia Pardo Bazán
Las cuatro de la tarde ya y aún no se ha levantado un soplo de brisa. El calor solar, que agrieta la tierra, derrite y liquida a los negruzcos segadores encorvados sobre el mar de oro de los terrenos cultivados. Uno sobre todo, Selmo, que por primera vez se dedica a tan ruda faena, siéntese desfallecer: el sudor se enfría en sus sienes y un vértigo paraliza su corazón.
¡Ay, si no fuese la vergüenza! ¡Qué dirán los compañeros si tira la hoz y se echa al surco! Ya se han reído de él a carcajadas porque se abalanzó al botijón vacío que los demás habían apurado...
Maquinalmente, el brazo derecho de Anselmo baja y sube; reluce la hoz, aplomando mies, descubriendo la tierra negra y requemada, sobre la cual, al desaparecer el trigo que las amparaba, languidecen y se agostan aprisa las amapolas sangrientas y la manzanilla de acre perfume. La terca voluntad del segadorcillo mueve el brazo; pero un sufrimiento cada vez mayor hace doloroso el esfuerzo. Se asfixia; lo que respira es fuego, lluvia de brasas que le calcina la boca y le retuesta los pulmones. ¿A que se deja caer? ¿A que rompe a llorar? Tímidamente, a hurtadas, como el que comete un delito, se dirige al segador más próximo: -¿No traerán agua? Tú, di, ¿no traerán? -¡Suerte has tenido, borrego! Ahí viene justo con ella La Sordica... Anselmo alza la cabeza, y, a lo lejos sobre un horizonte de un amarillo anaranjado, cegador, ve recortarse la figura airosa de la mozuela, portadora del odre, cuya sola vista le refrigera el alma. De la fuente de los Almendrucos es el agua cristalina que La Sordica trae; agua más helada cuanto más ardorosa es la temperatura; sorbete que la Naturaleza preparó allá en sus misteriosos laboratorios, para consolar al trabajador en los crueles días soleados.
¡Si Anselmo no se contiene al encuentro de la zagala, saltaría, a manera de corzo, cuando ventea el manantial cercano!
Como si La Sordica adivinase dónde estaba el más sediento, el más ansioso de aquellos desheredados, recta venía hacia Anselmo, gallardamente enhiesta para sostener el odre mejor, y en la mano una cantarita de añadidura, una cantarita de barro salpicada de divinas gotas de humedad, que a la luz del sol relucían como sueltos brillantes... Y llegándose al segador novicio -leyendo en su cara amortecida la necesidad- le tendió la cantarita, a la cual pegó Anselmo los labios con un suspiro violento, que parecía un sollozo...
Al anochecer, cuando los enormes carros iban camino de las eras Selmo y La Sordica volvían juntos, por la senda que rodea el lugar; y el mozo decía a la zagala, muy cerca del oído, sin duda a causa del defectillo que declara el apodo:
-Na, mujer; en la chola se ma ha metío y en el querer muy adentro... Tú vas a ser mi novia... No me des un desaire, borrega, que me gustas más que el agua de tu cantarita..